سندرم گیلن باره

سندرم گیلن باره (Guillain-Barré syndrome)‏ اختلال نادری است که در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به اعصاب محیطی ایجاد می شود. به دنبال این حمله، احساس ضعف در ماهیچه ها، بی حسی، گزگز و گاهی اوقات فلجی دیده می شود.
سوزش و حالت خواب رفتگی ناگهانی در پا و انتقال این حس در نقاط مختلف بدن یکی از علایم بارز این بیماری است که ممکن است با حسی در پا و همراه با ضعف عضلانی بدن رخ دهد.
این بیماری بیشتر در سنین 30 تا 40 سالگی دیده شده است، ولی ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد.
این بیماری مزمن نیست و با یک دوره دارویی قابل درمان است که در صورت درمان نشدن به موقع ممکن است مشکل تنفسی ایجاد کرده و بدن را بسیار ضعیف کند.
علل گیلن باره:
علت این بیماری هنوز به روشنی مشخص نیست، ولی معمولا بعد از یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی و یا آنفلوانزا اتفاق می افتد.
دلیلش می‌تواند این باشد که سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت به شدت تلاش می‌کند و ممکن است که در این میان به صورت اشتباهی به سلول‌های عصبی خودی حمله کند.
همچنین بعد از عفونت یک باکتری به نام کامپیلوباکتر هم ممکن است بیماری بروز نماید. عفونت با کامپیلوباکتر ممکن است بعد از خوردن آب آلوده یا غذای نپخته (مخصوصا مرغ و ماهی و...) رخ دهد.
بعضی موارد ممکن است علایم گیلن باره بعد از اعمال جراحی اتفاق بیفتد.
گاهی هم هیچ گونه عامل شناخته شده ای وجود ندارد، اما در همه موارد ذکر شده به طور حتم اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن وجود دارد.
گاهی اوقات ضعف آن قدر شدید است که بیمار اصلا قادر به راه رفتن نیست و همچنین ممکن است به فلجی کامل بدن منجر شود.
علایم گیلن باره
نشانه های گیلن باره معمولا با بی حسی و ضعف در پاها شروع می شود (ممکن است شما احساس گزگز شدن داشته باشید).
نشانه ها اغلب در عرض مدت کمی حدود چند روز یا چند هفته به قسمت های بالایی بدن کشیده می شود و بازوها و اندام فوقانی ضعیف و بی حس می شوند.
گاهی اوقات ضعف آن قدر شدید است که بیمار اصلا قادر به راه رفتن نیست و همچنین ممکن است به فلجی کامل بدن منجر شود.
همچنین ممکن است بیمار در نفس کشیدن دچار مشکل شود.
تشخیص گیلن باره:
پزشک با دیدن علائمی مثل ضعف یا مورمور شدن پاها به بیماری گیلن باره شک می‌کند.
بعد از آن آزمایشاتی مانند گرفتن مایع مغزی- نخاعی از قمست پشت انجام خواهد داد.
دو آزمایش دیگر هم انجام می‌شود که شامل بررسی الکترونیکی عضله و آزمایش سرعت هدایت عصب است. این آزمایش‌ها برای بررسی نحوه ارسال پیغام از طریق اعصاب به دست‌ها و پاها انجام می‌شوند.
درمان گیلن باره:
گلین باره درمان قطعی ندارد، اما راه هایی وجود دارد که علائم را بهبود می بخشد :
الف) ایمنوگلوبولین درمانی
ب) پلاسما فرزیس
ج) کورتون
د) مسکن ها
ه) کاربامازپین
در اکثر افراد، ضعف در طی 2 تا 3 هفته بدتر شده و سپس شروع به بهتر شدن می کند و بعد از مدتی به طور کامل از بین می رود.

اسپینا بیفیدا ( Spina bifida) یا مهره‌شکاف
مهره‌شکاف نقص مادرزادی لوله عصبی/نخاع و بیرون‌زدگی نخاع از حفره باز (بسته نشده) در ستون فقرات است. این نقص مادرزادی لوله عصبی با درجات صدماتی کاملاً متفاوت شکل می‌گیرد و می‌تواند کم و بیش بدون اثر بروی تکامل بچه بوده یا که عامل فلج او گردد. زمان ایجاد این نقص در جنین بین روزهای ۲۲ تا ۲۸ام بارداری است یعنی دورانی که لوله حامل عصب نخاع در جنین شکل می‌گیرد. کمر باز می‌تواند منجر به بی اختیاری ادرار و مدفوع شود و در حدود ۳۰٪ از این نوزادان دچار عقب ماندگی ذهنیکم تا شدید می‌شوند.
تشخیص :
ارزیابی آلفا فیتوپروتئین آزمون غربالگری موثری برای نقایص عصبی است این آزمون در هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری انجام می‌شود در صورت مثبت شدن آزمون غربالگری MSAFP باید سونوگرافی تخصصی جهت رد دیگر ناهنجاری‌ها ی جنین بعمل آورد .آمنیوسنتز نیز در صورت بالا بودن MSAFP بایدانجام شود.
درمان :
این نقص جنین را امروزه می‌توان پس از تشخیص با عمل جراحی در روی جنین در شکم مادر برطرف کرد. در غیر اینصورت می‌بایستی عمل جراحی به دلایل بهداشتی و خطر از کار افتادن کلیه‌ها فوراً پس از تولد انجام بگیرد.
پیشگیری :
نقایص مادرزادی لوله عصبی مثل «آنانسفالی» (فقدان مغز) و کمر باز با مصرف اسید فولیک کاهش می‌یابند. اسید فولیک یا فولات بطور طبیعی در غذاهایی مثل جگر (مقدار زیاد آن بخاطر سموم ذخیره شده در جگر برای دوران بارداری تجویز نمی‌شود)، سبزی‌ها با برگ سبز تیره (اسفناج)، شلغم، کلم، گل کلم، مارچوبه، مرکبات، لوبیا خال‌خالی، لوبیا چشم بلبلی سفید و انواع نخودها یافت می‌شود. اسید فولیک ویتامینی قابل حل در آب، در برابر اکسیژن، گرما و نور بسیار حساس است. به این دلیل در بیشتر موارد تا حد پنجاه درصد آن ضمن آماده کردن غذا (شستن / طبخ) از بین می‌رود. آشپزی اصیل ایرانی (پخت چندین ساعته غذاها) تا ۹۰٪ اسید فولیک را نابود می‌کند. به همین خاطر بهتر است مواد یاد شده در بالا خام یا تفت داده شده مصرف شوند.

قدرت مغز در تمایز بین بوهای مختلف

محققان آلمانی در تحقیقات خود موفق به رمزگشایی از قدرت مغز در تمایز قائل شدن بین رایحه‌های مختلف و نحوه تجزیه و تحلیل انواع بوها در مغز مگس میوه شدند. به گزارش سرویس پژوهشی ایسنا، بقای موجودات زنده بسته به توانایی آنها در تمایز قائل شدن بین رایحه‌های مختلف دارد؛ به منظور زنده ماندن، موجودات باید قادر به دریافت اطلاعات از محیط اطراف و انطباق رفتار خود بر اساس نوع محیط باشند. موجودات از حس‌هایی مانند بینایی و بویایی برای درک نشانه‌های بصری یا بویایی استفاده کرده و این اطلاعات از طریق حواس به مغز ارسال می‌شوند تا مورد پردازش قرار بگیرند. اما باید امکان تمایز قائل شدن بین بوهای خوب از بد وجود داشته باشد. بوی خوب سیگنال مهمی برای یافتن غذا و جفت‌گیری است و حشرات ماده از سیگنال بویایی برای انتخاب محل مناسب تخمگ‌گذاری استفاده می‌کنند. در عین حال بوی بد خطر نزدیک شدن دشمن یا مواد غذایی سمی را نشان می‌دهد. گروه تحقیقاتی کدگذاری بویایی BMBF در موسسه ماکس پلانک، در تحقیقات خود بر روی مگس میوه دریافته‌اند که امکان تهیه نقشه از کیفیت و شدت رایحه‌ها بر روی شاخک‌های جانبی حشره وجود دارد. روش‌های تصویربرداری عملکردی مدرن نشان می‌دهند که این ادراکات حسی باعث ایجاد الگوهای پاسخ خاص در مغز می‌شود و بر اساس اطلاعات پردازش شده، مناطق خاصی از مغز فعال می‌شوند. بوها بر اساس دلپذیر بودن یا ناخوشایند بودن دسته‌بندی می‌شوند که این روش طبقه‌بندی ظرفیت مربوط به لذت (hedonic valence) نامیده می‌شود. در مورد مگس میوه، شدت و نوع بو در منطقه بالاتر از مغز یعنی شاخک‌های جانبی مشخص می‌شود. یک نقشه فضایی از بخش سیستم پردازش بویایی در مغز مگس میوه تهیه شد که نشان می‌دهد، شاخک‌های جانبی را می‌توان به سه حوزه فعالیت تقسیم‌بندی کرد که هر حوزه مسئول یک گروه بو هستند. مانند سایر شبکه‌های حسی، مدار بویایی مگس میوه شامل مسیرهای فضایی مجزا به مغز شامل نورون‌های خاردار متوسط موسوم به نورون پرتابی (projection neurons) است؛ این نورون‌های تحریکی و مهاری، سلول‌های عصبی هستند که سیگنال‌های حسی را به سایر مناطق سیستم عصبی منتقل می‌کنند. اطلاعات بویایی از لوب آنتن – نخستین مرکز پردازش – به شاخک‌های جانبی ارسال می‌شوند؛ زیر گروه اول نورون‌ها با پردازش اطلاعات، جاذب یا دافع بودن بو را مشخص می‌کنند و زیر گروه دوم نیز شدت بو را پردازش می‌کنند. تقسیم‌بندی بوهای خوب در برابر بد و ضعیف در برابر قوی با استفاده از شاخک‌های جانبی، تأثیر مستقیمی بر رفتار مگس میوه دارد و به نظر می‌رسد که عملکرد شاخک‌ها مشابه آمیگدال در مغز مهره‌داران است. آمیگدال مغز نقش اساسی در ارزیابی شرایط و خطرات ایفا می‌کند و آسیب دیدن آن باعث ناتوانی در نشان دادن واکنش‌های حیاتی مانند ترس یا پرخاشگری می‌شود؛ محققان بر این باورند که احتمالا آسیب‌دیدگی شاخک‌های جانبی مگس میوه نیز با اثرات مشابهی همراه است.